کاربرد مواد شیمیایی در صنعت نساجی

در مرکز فروش مواد شیمیایی و صنعت نساجی، مواد شیمیایی عمدتاً در طول رنگرزی یا چاپ مرحله تکمیل استفاده می‌شوند و این مهمترین فرآیند است، چه در پارچه‌های بافته شده و چه در پارچه‌های کشباف، صرف نظر از اینکه پارچه طبیعی باشد یا مصنوعی، همه پارچه‌ها از فرآیندهای شیمیایی عبور می‌کنند. ایمنی در فرآیندهای شیمیایی از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا مستقیماً با پوست در تماس هستند، بنابراین مواد شیمیایی در نساجی باید با محیط زیست سازگار باشند.

چه مواد شیمیایی در صنعت نساجی استفاده می شود؟

مواد شیمیایی اساسی در صنایع نساجی عبارتند از :

نحوه کاربرد مواد شیمیایی در صنعت نساجی

در ساخت منسوجات از مواد شیمیایی مختلفی استفاده می‌شود. فهرست اولیه فرآیندها به شرح زیر است:

شستشو و آماده‌سازی الیاف و نخ

نخ با استفاده از شوینده‌ها یا آنزیم‌ها شسته و آماده می‌شود تا تمیز شده و برای فرآیند تولید منسوجات آماده گردد.

سفیدگری

در کاربرد مواد شیمیایی در صنعت نساجی ، در فرآیند سفیدگری، دو نوع فرآیند شیمیایی به کار می‌رود. از پایدارکننده‌های پراکسید و خنثی‌کننده‌های پراکسید در طول فرآیند سفیدگری استفاده می‌شود تا پارچه سفید شود یا مقدار پراکسید موجود در پارچه خنثی گردد.

مرسریزاسیون پنبه

سود سوزآور غلیظ زمانی که نخ تحت کشش است، برای پارچه‌های پنبه‌ای، اعمال می‌شود. این کار باعث می‌شود که در ادامه، پارچه تمایل بیشتری به پذیرش رنگ‌ها و فرآیندهای شیمیایی آتی داشته باشد.

رنگرزی

رنگ‌های متنوعی برای رنگ‌آمیزی پارچه یا ماده استفاده می‌شود، از جمله رنگ‌های نیل، رنگ‌های خمی، رنگ‌های بر پایه گوگرد، رنگ‌های مستقیم، رنگ‌های طبیعی و غیره. پس از رنگرزی، فرآیندهای بیشتری برای بهبود درخشندگی رنگ پارچه، پخش کردن رنگ‌ها و بهبود نفوذ رنگ در پارچه لازم است. این فرآیندها شامل عوامل تسطیح‌کننده، عوامل صابون‌زننده و عوامل تسطیح‌کننده خمی هستند.

چاپ

در چاپ از مواد شیمیایی مختلفی مانند چسب‌های مرواریدی، چسب‌های پفکی و سایر چسب‌ها استفاده می‌شود تا چاپ دقیق و به وضوح روی لباس قابل مشاهده باشد.

تکمیل‌کاری یا فینیشینگ

مواد شیمیایی در صنعت نساجی در طول فرآیند تکمیل‌کاری برای اهداف مختلفی مانند ضد چروک شدن، دیرسوز شدن، نرمی، جلوگیری از زرد شدن در طول زمان و بسیاری موارد دیگر استفاده می‌شوند.

شستشو

برخی از مواد شیمیایی در صنعت نساجی در طول فرآیند شستشو چه شستشوی تر و چه خشک استفاده می‌شوند و کثیفی، گرد و غبار، ضایعات و هر گونه مواد مضر را از منسوجات پاک می‌کنند.

نقش مواد شیمیایی در صنعت نساجی

در ادامه، تعاریف فرآیندهای مختلف و مواد شیمیایی در صنعت نساجی آورده شده است:

عامل مرطوب‌کننده

این مواد شیمیایی در صنعت نساجی ، ترکیباتی هستند که باعث می‌شوند مواد جامد، بیشتر مستعد جذب آب شوند. این عوامل معمولاً شامل سورفکتانت‌هایی مانند صابون، روغن سولفونه‌شده، پودر بازکننده BX، مرکاپتان، لسیتین سویا، مرکاپتان استال آسیل هیدرازین و غیره هستند.

مواد شیمیایی آهارزنی نساجی

برای محافظت از نخ، انواع مختلفی از پلیمرهای محلول در آب به نام عوامل یا مواد شیمیایی آهارزنی نساجی مانند نشاسته اصلاح‌شده، پلی‌وینیل الکل ، کربوکسی‌متیل سلولز و آکریلات‌ها استفاده می‌شوند.

عامل از بین برنده موم

عامل حذف یا پاک‌کننده موم، نوعی مایع بی‌رنگ و غیر یونی است که به‌ویژه در پیش‌تیمار فرآیندهای نساجی استفاده می‌شود و می‌تواند به طور مؤثر لکه‌های روغن و موم را از روی پارچه پاک کند. این ماده عملکرد خوبی برای پارچه‌های پنبه‌ای خالص دارد.

عامل صابون‌زنی

سورفکتانت بخش اصلی فرمولاسیون عامل صابون‌زنی است. این ماده دارای عملکرد پراکندگی، امولسیون‌کنندگی و حل‌کنندگی است. سورفکتانت‌های آنیونی که معمولاً استفاده می‌شوند شامل سولفات، سولفونات، فسفات و کربوکسیلات هستند. سورفکتانت‌های غیر یونی نیز شامل گروه پلی‌اکسی‌اتیلن اسید چرب، گروه پلی‌اتیلن گلیکول، استرهای پلی‌اکسی‌اتیلن سوربیتان اسید چرب و استر پلی‌اول بر روی سطح خود هستند.

نرم‌کننده‌های سیلیکونی

نرم‌کننده، ترکیبی از پلی‌سیلوکسان آلی و پلیمر است که برای نرم‌کاری الیاف طبیعی مانند پنبه، پشم، ابریشم، کنف و موی انسان مناسب به کار می رود. این مواد شیمیایی در صنعت نساجی کاربرد گسترده ای دارد ، از جمله برای پارچه‌های طبیعی و همچنین پلی‌استر، نایلون و سایر الیاف مصنوعی استفاده می شود. پس از اعمال این تکمیل‌کاری، پارچه ضد چروک، ضد الکتریسیته ساکن، ضد لک، ضد پرز و نرم می‌شود.

غلظت‌دهنده نرم‌کننده سیلیکونی

غلظت‌دهنده نرم‌کننده سیلیکونی می‌تواند ویسکوزیته ماده را بهبود بخشد و سیستم را در حالت پایدار تعلیق یا حالت کدر نگه دارد یا ژل تشکیل دهد. این ماده همچنین به طور گسترده در صنایع غذایی، پوشش‌دهی، چسب، لوازم آرایشی، شوینده، چاپ و رنگرزی، لاستیک، دارو و سایر زمینه‌ها استفاده می‌شود.

عامل کیلیت‌کننده

یک عامل کیلیت‌کننده به یک ماده شیمیایی کمکی تشکیل‌دهنده کمپلکس اشاره دارد که با فلزاتی مانند آهن، مس، نیکل، روی و منیزیم که در آب موجود هستند و به طرق مختلف بر فرآیند نساجی تأثیر می‌گذارند.

عامل شستشوگر

برای حذف لکه‌های روغن و ناخالصی‌ها از الیاف نساجی، تعداد زیادی از مواد کمکی با عملکردهای امولسیفایر ، نفوذکنندگی، شستشو، پراکندگی و مرطوب‌کنندگی به عنوان عوامل شستشوگر و مواد شیمیایی در صنعت نساجی عمل می‌کنند. عوامل شستشوگر رایج شامل عوامل آهارزنی، عوامل روان‌کننده، عوامل لکه‌بر روغن، عوامل مقاوم در برابر قلیا، عوامل مرسریزه‌کننده، عوامل از بین برنده موم، عوامل نفوذکننده و غیره هستند.

عامل نرم‌کاری

امولسیون موم پلی‌اتیلن یک عامل نرم‌کاری با عملکرد ویژه در فرآیند نساجی است که می‌تواند محصولات با کیفیت بالا ایجاد کند.

عامل مرسریزه‌کننده

عامل مرسریزه‌کننده برای تیمار پشم و کشمیر استفاده می‌شود؛ این ماده می‌تواند از زرد شدن منسوجات جلوگیری کرده و در حذف فلس‌های پشم مؤثر است. این ماده برای بدن انسان بی‌ضرر است.

نتیجه گیری

مواد شیمیایی در صنعت نساجی با بهبود کیفیت و زیبایی‌شناسی، تولید صنعت نساجی را بهبود می بخشند. رنگ‌ها و رنگدانه‌ها رنگ‌های پر جنب و جوشی به پارچه اضافه می‌کنند، در حالی که عواملی مانند فرمالدئید شکل پارچه را حفظ می‌کنند. سفیدکننده‌ها پایه یکنواختی را برای رنگرزی ایجاد می کنند و سورفکتانت‌ها پراکندگی مواد شیمیایی را بهبود می‌بخشند. جایگزین‌های سازگار با محیط زیست مانند آنزیم‌ها و نرم‌کننده‌ها، قابلیت‌هایی از جمله ایمنی در برابر آتش و بهداشت را افزایش می‌دهند. با تمرکز بر پایداری، این صنعت در حال تکامل است تا مواد شیمیایی سازگار با محیط زیست را در خود جای دهد و تضمین کند که صنعت نساجی هم ترجیحات مصرف‌کننده و هم استانداردهای زیست‌محیطی را برآورده می‌کنند.