در صنعت چاپ و جوهر، ایزوپروپیل الکل نقش کلیدی دارد و به عنوان حلال برای جوهر و بهبود فرآیند خشک شدن برای تضمین کیفیت چاپ کاربرد زیادی دارد. ایزوپروپیل الکل در صنعت چاپ افست برای کاهش کشش سطحی محلول رطوبت‌دهی، مرطوب نگهداشتن غلتک‌ها و پلیت‌های چاپ و تثبیت تعادل جوهر-آب مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما به دلیل مشکلات زیست محیطی، هزینه اضافی و سلامت کارکنان بسیاری از سازمان‌ها کاربرد ایزوپروپیل الکل در صنعت چاپ را محدود کرده‌اند. در این مقاله کاربرد، مزایا و معایب الکل ایزوپروپیل در چاپ مورد بررسی قرار می‌گیرد.
ایزوپروپیل الکل چیست؟
ایزوپروپیل الکل که معمولاً به عنوان الکل مالشی یا ایزوپروپانول شناخته می‌شود، یک ترکیب شیمیایی بی‌رنگ و قابل اشتعال با فرمول مولکولی C3H8O است. این ماده مشتقی از پروپان است که به دلیل خاصیت حلالیت بالا در آب، ضدعفونی‌کنندگی، کاهش کشش سطحی محصول و تبخیر در دمای اتاق یک ترکیب شیمیایی همه کاره است که در چاپ، داروسازی و بهداشت کاربرد دارد.
کاربرد ایزوپروپیل الکل در صنعت چاپ
کاهش کنترل سطحی
ایزوپروپیل الکل به کنترل ویسکوزیته جوهر کمک می‌کند و کیفیت چاپ را تضمین می‌کند. این ماده کشش سطحی را کاهش می‌دهد، در نتیجه محلول مرطوب‌کننده به طور یکنواخت بر روی سطح چاپ منتقل می‌شود. همچنین به مرطوب شدن بهتر غلتک‌ها و پلیت چاپ کمک می‌کند.
خنک نگهداشتن دستگاه چاپ
ایزوپروپیل به عنوان خنک‌کننده برای حذف گرما از غلتک‌ها و جوهر عمل می‌کند و به خنک کردن تجهیزات چاپخانه کمک می‌کند. پایین نگهداشتن دمای دستگاه بهره وری آن را بهبود می‌دهد و در کاهش مصرف انرژی موثر است.
تثبیت تعادل جوهر و آب
ایزوپروپیل الکل در صنعت چاپ تعادل جوهر و آب را تثبیت می‌کند که از پخش شدن جوهر در نواحی غیر تصویری جلوگیری می‌شود.
افزایش کیفیت چاپ
سرعت تبخیر بالای ایزوپروپیل الکل از ایجاد لکه بر روی چاپ جلوگیری می‌کند. همچنین با تثبیت تعادل جوهر و آب از پخش شدن جوهر در نواحی دیگر جلوگیری می‌کند. با ایجاد سطحی یکنواخت‌تر، تصاویر و نوشته‌ها با وضوح بیشتری چاپ می‌شوند.
ضرورت استفاده از ایزوپروپیل الکل در صنعت چاپ افست چیست؟
الکل ایزوپروپیل ۹۹٪ به دلایل مختلفی در چاپ افست استفاده می‌شود. IPA به طور سنتی به عنوان مرطوب کنندگی استفاده می‌شود. برای تمیز کردن و بدون جوهر نگه داشتن پلیت چاپ در نواحی که گرافیگ چاپی ندارد از محلول فواره استفاده می‌شود. محلول فواره از آب، نمک بافر و ایزوپروپیل الکل به نسبت ۶٪ تا ۸٪ تشکیل شده است. مزایای استفاده از ایزوپروپیل الکل در چاپ افست عبارتند از:
- پایین نگهداشتن تجهیزات دستگاه چاپ باعث کاهش مصرف انرژی و بهبود کارایی دستگاه می‌شود.
- جلوگیری از پخش شدن جوهر کیفیت چاپ را افزایش می‌دهد.
- با کنترل ویسکوزیته و تثبیت تعادل آب و جوهر به تسهیل فرآیند چاپ کمک می‌کند.
کاربرد ایزوپروپیل الکل در چاپ سه بعدی
ایزوپروپیل الکل در چاپ سه بعدی به عنوان حلال شیمیایی برای تمیز کردن چاپ‌های رزینی استفاده می‌شود. این ماده رزین خام را به سرعت حل می‌کند و بدون برجای گذاشتن هیچ اثری تبخیر می‌شود و آن را برای گردش‌های کاری پس از پردازش مناسب می‌سازد. ایمنی نیز هنگام انتخاب و استفاده از محلول تمیزکننده رزین بسیار مهم است. هنگام استفاده و جابجایی محلول تمیزکننده رزین، از تجهیزات حفاظت فردی مناسب استفاده کنید و حلال‌های تمیزکننده استفاده شده را طبق مقررات دفع کنید.
معایب و خطرات استفاده از ایزوپروپیل الکل
ایزوپروپیل الکل یک حلال شیمیایی در صنعت چاپ عالی است، اما در صورت استنشاق یا بلع، یک ماده شیمیایی خطرناک نیز هست. این ماده می‌تواند باعث سوزش چشم و دستگاه تنفسی شود و بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر بگذارد. در غلظت‌های بالا، بسیار بالاتر از حد مجاز مواجهه شغلی، می‌تواند علائم شدیدی مانند از دست دادن هوشیاری ایجاد کند.
مواجهه طولانی مدت یا مکرر همچنین می‌تواند باعث خشک شدن و ترک خوردن پوست شود. علاوه بر این، پراکندگی یا اسپری کردن آن می‌تواند به سرعت به سطوح خطرناکی در هوا برسد. استفاده مداوم از ایزوپروپیل الکل در صنعت چاپ می‌تواند هزینه‌های اضافی به همراه داشته باشد.
جایگزین‌های ایزوپروپیل الکل در چاپ
با توجه به معایب گفته شده جایگزین‌های مناسب برای ایزوپروپیل الکل در صنعت چاپ عبارتند از:
- فناوری چاپ بدون IPA : در این روش فرآیند چاپ بدون هیچ گونه الکل ایزوپروپیل انجام می‌شود. با این حال، این کار نسبتاً پیچیده است زیرا تجهیزات چاپ باید برای استفاده از جایگزین‌های الکل تغییر کنند. علاوه بر این، سطوح و تنظیمات غلتک و همچنین جوهرها باید بهینه شوند.
- استفاده از گلیکول‌ها : در محلول‌های مرطوب‌کننده به جای ایزوپروپیل الکل از گلیکول استفاده می‌شود.
- چاپ افست بدون آب : در این فرآیند به جای محلول مرطوب‌کننده از پرق‌های سیلیکونی استفاده می‌شود که استفاده از ایزوپروپیل الکل را به صفر می‌رساند.
استفاده از این جایگزین‌ها علاوه بر اینکه هزینه‌ها را کاهش می‌دهد بلکه مشکلات زیست محیطی ایجاد نمی‌کند.
اقدامات احتیاطی در هنگام استفاده ازIPA
اگر از الکل ایزوپروپیل استفاده می‌کنید، رعایت نکات زیر الزامی است:
- از دستکش و ماسک استفاده کنید و در یک محیط با تهویه مناسب کار کنید.
- از آنجایی که قابل اشتعال است، اگر پوست یا لباس با ماده خالص تماس پیدا کرد، فوراً پوست را بشویید و لباس‌های آلوده را درآورید.
- در صورت تماس با چشم، چند دقیقه با آب فراوان بشویید.
- به غیر از این اقدامات احتیاطی، دلیلی برای وحشت وجود ندارد، این یک محصول تحت نظارت است که در صورت استفاده صحیح و طبق دستورالعمل‌های برچسب، هیچ خطری برای سلامتی ندارد.
