صنعت داروسازی برای توسعه و تولید داروها به وجود مواد شیمیایی مختلف متکی است. این مواد شیمیایی نقش مهمی در درمان بیماری‌های مختلف و بهبود کیفیت زندگی دارند و در تولید بسیاری از محصولات دارویی، از جمله داروها، پمادهای موضعی، واکسن‌ها، مکمل‌های غذایی و فرمولاسیون‌های ویژه شیر نوزاد، نقش دارند.
از استون گرفته تا اسید هیدروکلریک، انواع مختلفی از مواد شیمیایی آلی و معدنی در صنعت داروسازی استفاده می‌شوند. برخی به عنوان حلال شیمیایی عمل می‌کنند، در حالی که برخی دیگر به عنوان کاتالیزور یا ماده‌ی فعال استفاده می‌شوند.برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد انواع مواد شیمیایی مورد استفاده در صنعت داروسازی، نقش آنها و خطرات احتمالی ناشی از آنها، ادامه مطلب را بخوانید.
رایج‌ترین مواد شیمیایی مورد استفاده در صنعت داروسازی
رایج‌ترین مواد شیمیایی مورد استفاده در صنعت داروسازی شامل استون، اسید هیدروکلریک، انیدرید استیک، بنزیل کلرید و دی اتیل اتر هستند. این مواد ممکن است به عنوان ماده مؤثر، حلال، پیش‌ساز یا واکنشگر استفاده شوند.
1. استون
استون ساده‌ترین نوع کتون با فرمول شیمیایی CH3)2CO) است. مایعی بی‌رنگ، بسیار فرار با بوی تند مشخص، معمولاً به عنوان حلال آلی در بسیاری از فرآیندهای تولید داروسازی استفاده می‌شود.
- استون در خالص‌سازی ترکیبات شیمیایی از طریق تبلور نقش بسیار مهمی دارد که به جداسازی ترکیبات خالص برای فرمولاسیون‌های دارویی کمک می‌کند.
- به عنوان حلال شیمیایی می تواند طیف وسیعی از مواد را حل کند که در فرمولاسیون داروها ضروری هستند و امکان ترکیب مواد فعال با مواد جانبی را فراهم می‌کند.
- از خواص حلالی قوی استون برای تمیز کردن و استریل کردن تجهیزات دارویی استفاده می‌شود که هیچ آلاینده‌ای بر فرآیند تولید تأثیر نگذارد.
۲. ایزوپروپیل الکل
خرید ایزوپروپیل الکل مایعی بی‌رنگ، قابل اشتعال و با بویی تند است. این ماده به طور گسترده به عنوان حلال و ضدعفونی‌کننده در صنعت داروسازی استفاده می‌شود.
- قابلیت حل کردن طیف وسیعی از مواد را دارد.
- دارای خواص ضدمیکروبی است که برای ضدعفونی کردن استفاده می شود
- در فرمولاسیون تنتورها، ضدعفونی‌کننده‌ها و ضدعفونی‌کننده‌های دست استفاده می‌شود.
- تجهیزات و سطوح را تمیز و استریل می‌کند.
- مواد مؤثر را از مواد خام استخراج می‌کند.
۳. اسید هیدروکلریک (HCI)
یک اسید قوی و خورنده است که معمولاً در تولید دارو استفاده می‌شود. از طریق کلرزنی مواد شیمیایی آلی و ترکیب هیدروژن و کلر تولید می شود. برای کنترل PH در محصولات دارویی و تنظیم آن در تزریق ها و محلول های چشمی موثر است.
- به عنوان کاتالیزور در واکنش‌های شیمیایی مختلف عمل می‌کند.
- مواد قلیایی را در طول فرآیند تولید خنثی می‌کند.
- در سنتز APIها و سایر ترکیبات شیمیایی استفاده می‌شود.
- به خالص‌سازی مواد دارویی کمک می‌کند
۴. اتانول
اتانول که با نام اتیل الکل نیز شناخته می‌شود، مایعی شفاف، بی‌رنگ و قابل اشتعال است. این ماده به طور گسترده به عنوان حلال و نگهدارنده در داروسازی استفاده می‌شود. اتانول در حل کردن مواد قطبی و غیرقطبی مؤثر است و دارای خواص ضدمیکروبی است که برای ضدعفونی کردن مفید است.
- اتانول به طور گسترده برای ایجاد تنتورها و عصاره‌ها از مواد گیاهی استفاده می‌شود و آن را به یک ماده کلیدی در فرمولاسیون داروهای گیاهی و طبیعی تبدیل می‌کند.
- به دلیل خواص ضدمیکروبی، اتانول برای ضدعفونی و گندزدایی سطوح، ابزار و مواد بسته‌بندی در مراکز داروسازی استفاده می‌شود.
- به عنوان نگهدارنده در فرمولاسیون‌های دارویی مایع عمل می‌کند و تضمین می‌کند که مواد فعال در طول زمان پایدار می‌مانند.
۵. متانول
که با نام الکل چوب نیز شناخته می‌شود، مایعی بی‌رنگ و فرار است. این ماده به عنوان حلال و در سنتز ترکیبات دارویی مختلف استفاده می‌شود. خواص متانول به عنوان حلال ، فرآیندهای شیمیایی و استخراج‌های مختلف را تسهیل می‌کند. همچنین نقطه جوش پایین آن امکان حذف آسان از محصول نهایی را فراهم می‌کند و خلوص را تضمین می‌کند.
- متانول به طور گسترده در سنتز مواد دارویی فعال (API) استفاده می‌شود و به عنوان یک واکنش‌دهنده یا حلال در واکنش‌های شیمیایی عمل می‌کند.
- به استخراج APIها از منابع طبیعی کمک می‌کند و به تولید داروهای مشتق شده از گیاه کمک می‌کند.
- برای خالص‌سازی APIها و واسطه‌ها با تبلور مجدد و سایر روش‌ها استفاده می‌شود.
۶. سدیم هیدروکسید (NaOH)
که با نام‌های سود سوزآور نیز شناخته می‌شود، یک باز فلزی و ماده قلیایی بسیار سوزآور است که در خنثی‌سازی اسیدها و تنظیم سطح pH مؤثر است. در واکنش‌های شیمیایی مختلف در سنتز دارویی استفاده می‌شود.
- pH محلول‌های دارویی را تنظیم می‌کند.
- تجهیزات و سطوح را تمیز و استریل می‌کند.
- در سنتز APIها و واسطه‌ها استفاده می‌شود.
۷. آمونیاک
(NH3) گازی بی‌رنگ با بوی تند است که در صنعت داروسازی برای مقاصد مختلف استفاده می‌شود. در تنظیم سطح pH محلول‌ها مؤثر است که در واکنش‌ها و سنتزهای شیمیایی استفاده می‌شود.
- در سنتز APIها و واسطه‌ها استفاده می‌شود.
- ترکیبات فعال را از مواد اولیه استخراج می‌کند.
- عامل تمیزکننده که تجهیزات را تمیز و استریل می‌کند.
۸. اسید استیک
اسید استیک (CH3COOH) مایعی بی‌رنگ با طعم ترش و بوی تند است. این ماده به عنوان معرف و حلال استفاده می‌شود که قابلیت حل کردن مواد مختلف را دارد. همچنین به عنوان شناساگر در واکنش‌ها و سنتزهای شیمیایی استفاده می‌شود.
- در سنتز APIها و واسطه‌ها استفاده می‌شود.
- سطح pH محلول‌های دارویی را تنظیم می‌کند.
- پایداری و اثربخشی محصولات دارویی را حفظ می‌کند.
۹. کلروفرم
یک ترکیب آلی بی‌رنگ و خوش‌بو است که به عنوان حلال در تولید دارو استفاده می‌شود که طیف وسیعی از مواد را در خود حل می‌کند و در فرمولاسیون داروها مفید است. به عنوان شناساگر در واکنش‌ها و سنتزهای شیمیایی مختلف استفاده می‌شود.
- مواد مؤثر را از مواد گیاهی استخراج می کند.
- در فرمولاسیون محصولات دارویی مختلف استفاده می‌شود.
- به خالص‌سازی ترکیبات شیمیایی کمک می‌کند.
۱۰. تولوئن
مایعی بی‌رنگ، نامحلول در آب با بوی شیرین و تند است. این ماده معمولاً به عنوان حلال در صنعت داروسازی استفاده می‌شود.
- در سنتز APIها و واسطه‌ها استفاده می‌شود.
- در فرمولاسیون محصولات دارویی مختلف استفاده می‌شود.
- مواد مؤثر را از مواد اولیه استخراج می‌کند
چرا از مواد شیمیایی در صنعت داروسازی استفاده می‌شود؟
دلایل مختلفی برای استفاده از مواد شیمیایی در صنعت داروسازی وجود دارد. . انواع خاصی از آنها ممکن است به عنوان نگهدارنده، خشک‌کننده و مواد بسته‌بندی برای داروهایی مانند کپسول‌های محلول در آب استفاده شوند. داروها و سایر محصولات دارویی، خود مواد شیمیایی هستند که از سایر مواد شیمیایی یا مخلوط‌های همگن مشتق شده‌اند. روش خاص مصرف دارو بسته به محصول خاص متفاوت است. به عنوان مثال، داروهای موضعی، مانند پمادهای ضد قارچ، می‌توانند به سادگی روی پوست اعمال شوند، در حالی که داروهای تزریقی مانند انسولین مستقیماً به جریان خون تزریق می‌شوند.
برخی از انواع داروها حتی می‌توانند به صورت دوزهای تأخیری از طریق تزریق‌های استفاده شوند. با این حال، روش خوراکی رایج‌ترین روش انتقال دارو است. داروهای دارویی که برای مصرف خوراکی طراحی شده‌اند، اغلب به صورت قرص یا پودر در کپسول‌های محلول در آب بسته‌بندی می‌شوند. سایر داروهای خوراکی ممکن است به صورت مایعات یا سوسپانسیون‌های آبی بسته‌بندی شوند.
نتیجه گیری
این 10 ماده شیمیایی پرکاربرد نقش مهمی در فرآیند تولید صنعت داروسازی دارند و مزایای زیادی به همراه دارد. این مواد شیمیایی در بهبود نتایج سلامت و افزایش کیفیت زندگی میلیون‌ها بیمار در سراسر جهان استفاده می‌شوند. صنعت داروسازی همچنان در حال تکامل است.
