مواد شیمیایی چیست ؟

ماده شیمیایی هر ماده ای است که ترکیب مشخصی داشته باشد. برخی از مواد شیمیایی مانند آب در طبیعت وجود دارند اما مواد شیمیایی دیگری مانند کلر ( سفید کردن پارچه‌ها یا مورد استفاده در استخرها ) تولید می‌شوند. مواد شیمیایی در اطراف شما هستند: غذایی که می‌خورید، لباس‌هایی که می‌پوشید. شما در واقع از طیف وسیعی از مواد شیمیایی تشکیل شده اید. انواع مختلفی از مواد شیمیایی وجود دارد که در صنایع و کاربردهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. مواد شیمیایی را می‌توان بر اساس خواص، کاربردها و سایر خصوصیات آنها طبقه بندی کرد.

انواع مواد شیمیایی

برخی از دسته‌های رایج مواد شیمیایی عبارتند از:

• سنگ معدن خام که از سنگ‌های استخراج شده از معادن بدست می‌آید.
• نمک‌های معدنی یا آلی که در محلول آبی تبدیل به ترکیبات یونی متشکل از کاتیون‌ها (بار مثبت) و آنیون‌ها (بار منفی) می‌شوند.
• محصولات پتروشیمی که شامل اجزای نفت یا محصولات مصنوعی هستند.
• مواد خورنده که عمدتاً شامل اسیدها و بازها هستند.
• گازهایی که ممکن است در دمای بسیار پایین یا تحت فشار زیاد مایع باشند.

مواد شیمیایی معدنی و آلی

مواد معدنی : عنصر یا ترکیب شیمیایی است که معمولاً کریستالی است و در نتیجه فرآیندهای زمین شناسی به وجود آمده است. به عنوان مثال می‌توان به کوارتز، کانی‌های فلدسپات، کلسیت، گوگرد و کانی‌های رسی مانند کائولینیت و اسمکتیت اشاره کرد. مواد معدنی دارای ترکیب شیمیایی مشخص و ساختار اتمی بسیار منظم است. کانی‌ها را می‌توان به راحتی با چندین ویژگی فیزیکی مانند سختی، درخشندگی، رگه و شکاف شناسایی کرد. به عنوان مثال، تالک یک ماده معدنی بسیار نرم است که به راحتی خراشیده می‌شود، در حالی که کوارتز یک ماده معدنی بسیار سخت است و به راحتی خراشیده نمی‌شود.

مواد آلی به منبع بزرگی از ترکیبات مبتنی بر کربن اشاره دارد که در محیط‌های طبیعی و مهندسی شده، زمینی و آبی یافت می‌شود. ماده ای است مرکب از ترکیبات آلی که از مدفوع و بقایای موجوداتی مانند گیاهان و جانوران به وجود آمده است.

مواد شیمیایی صنعتی چیست؟

به زبان ساده، مواد شیمیایی صنعتی موادی هستند که در فرآوری یا ساخت محصولات استفاده می‌شوند. آنها می‌توانند یکی از اجزای اصلی یک محصول خاص یا جزئی ضروری، اما غیر مستقیم از آن باشند. فروش مواد شیمیایی ممکن است به عنوان مواد تشکیل دهنده صنعتی برای ایجاد کالاهای دیگر یا به عنوان محصولات مصرفی به تنهایی استفاده شوند.

انواع مواد شیمیایی صنعتی

قرار گرفتن در معرض انواع خاصی از مواد شیمیایی صنعتی می‌تواند برای انسان و سایر موجودات مضر باشد. برخی از مواد شیمیایی حتی ممکن است باعث واکنش‌های آلرژیک خود ایمنی شوند یا باعث سرطان شوند. بسیاری از مواد شیمیایی صنعتی خورنده، قابل اشتعال و سمی هستند، بنابراین رعایت احتیاطات لازم (مانند پوشیدن PPE) هنگام دست زدن به آنها ضروری است.

حلال

حلال‌ها مواد شیمیایی خاصی هستند که مواد دیگری مانند رنگ‌ها، چسب‌ها، مواد پاک کننده و محلول‌های خشک شویی را حل کرده یا پراکنده می‌کنند. در حالی که حلال‌ها برای کاربردهای مختلف صنعتی و خانگی ضروری هستند، اما ممکن است مشکلات زیست محیطی و بهداشتی ایجاد کنند.

برخی از حلال‌ها مانند بنزن، تولوئن و زایلن در صورت استنشاق یا تماس با پوست می‌توانند مضر باشند. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض این حلال ها با اثرات نامطلوب سلامتی، از جمله آسیب به کبد و سیستم عصبی و تنفسی همراه است. علاوه بر این، حلال‌های خاص ممکن است در آلودگی هوا نقش داشته باشند و به طور بالقوه خاک و آب را آلوده کنند.

مواد پر و پلی فلوروآلکیل (PFAS)

مواد پر و پلی فلوروآلکیل (PFAS) گروهی از مواد شیمیایی مصنوعی هستند که به دلیل مقاومت در برابر گرما، آب و روغن شناخته شده اند. اگر چه پلی فلور الکیل PFAS از دهه 1950 به طور گسترده در محصولاتی مانند وسایل آشپزی نچسب و لباس های ضد آب استفاده می‌شود اما امکان جمع شدن آن در محیط، خاک، آب و موجودات زنده وجود دارد. همچنین ممکن است باعث مشکلات رشدی، تغییرات عملکرد کبد، تاثیر در سیستم ایمنی و افزایش خطر سرطان شود.

ضد عفونی کننده‌ها

این مواد دسته ای از مواد شیمیایی هستند که برای مهار رشد میکروارگانیسم‌ها از جمله باکتری‌ها، قارچ‌ها و ویروس‌ها طراحی شده اند. آنها معمولاً در محصولات مصرفی مختلف مانند صابون، خمیر دندان برای جلوگیری از انتشار عوامل عفونی استفاده می‌شوند. این مواد می‌توانند وارد سیستم‌های آبی شوند و اثرات زیست‌محیطی ایجاد کنند و به مقاومت آنتی‌بیوتیکی کمک کنند. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آنها ممکن است تاثیر نامطلوبی بر سلامتی مانند اختلال در عملکرد غدد درون ریز داشته باشد.

ضد احتراق

بازدارنده‌های شعله مواد شیمیایی هستند که در مبلمان و وسایل الکترونیکی استفاده می‌شوند تا احتمال آتش گرفتن آنها کمتر شود. در حالی که آنها به ایمنی آتش سوزی کمک می‌کنند، نگرانی‌هایی در مورد تأثیر آنها بر محیط زیست و سلامت انسان وجود دارد. به طوری که برخی از آنها می‌توانند در محیط باقی بمانند و در موجودات زنده از جمله انسان‌ها تجمع کنند و به طور بالقوه باعث آسیب شوند.

فلزات

برخی از فلزات، در چارچوب طبقه بندی‌های شیمیایی مضر، شامل سرب، جیوه، کادمیوم و کروم هستند. این فلزات در محصولات مختلف و فرآیندهای صنعتی یافت می‌شوند و نگرانی‌های زیست‌محیطی و بهداشتی را افزایش می‌دهند. به عنوان مثال، جیوه که معمولا در دماسنج‌ها و برخی غذاهای دریایی یافت می‌شود، می‌تواند باعث مشکلات عصبی و رشدی شود.

کادمیوم موجود در باتری‌ها و برخی پلاستیک‌ها با آسیب کلیه و ریه همراه است. این فلزات می‌توانند از طریق تولید و سایر فعالیت‌ها وارد محیط زیست شوند و منجر به آلودگی خاک و آب شوند. انسان ممکن است از طریق بلع، استنشاق یا تماس با پوست رخ در معرض آن قرار گیرند. هدف از اقدامات نظارتی محدود کردن استفاده از این فلزات و تعیین استانداردهایی برای سطوح مجاز در محصولات مختلف است. همچنین تلاش‌ها بر روی شیوه‌های دفع ایمن و بازسازی مکان‌های آلوده متمرکز است.

بیسفنول و فتالات‌ها

بیسفنول‌ها و فتالات‌ها مواد شیمیایی مورد استفاده در محصولات مختلف هستند. به عنوان مثال، بیسفنول‌ها، به‌ویژه بیسفنول A (BPA)، در پلاستیک‌ها، ظروف غذا و قبض‌ها یافت می‌شوند، در حالی که فتالات‌ها در مواردی مانند کفپوش وینیل و محصولات مراقبت شخصی وجود دارند. فتالات‌ها به دلیل انعطاف‌پذیری در پلاستیک‌ها به کار می‌رود.

اسیدها

مواد شیمیایی که با حل شدن در آب یون هیدروژن آزاد می‌کنند. اسیدها طعم ترش دارند و می‌توانند برای مواد خاصی خورنده باشند.

بازها

مواد شیمیایی که با حل شدن در آب یون هیدروکسید آزاد می‌کنند. طعم تلخی دارند و می‌توانند برای مواد خاصی خورنده باشند.

مواد شیمیایی صنعتی به طور کلی بر اساس کاربردهای رایج آنها طبقه بندی می‌شوند. در اینجا چند نمونه از این دسته بندی‌های عمومی آورده شده است:

• واکنش دهنده‌ها
• حلال‌ها
• روان کننده‌ها
• رنگ
• پوشش‌ها
• تثبیت کننده‌ها
• جوهر
• ماستیک
• روان کننده‌ها
• بازدارنده‌های شعله
• عطرها
• هادی‌ها و عایق‌ها

لیست مواد شیمیایی صنعتی

انواع مواد شیمیایی صنعتی معمولا به عنوان شناساگر ، حلال و کاتالیزور استفاده می‌شوند. در جدول زیر ۵ ماده شیمیایی صنعتی با جزئیات بیشتری مورد بررسی قرار گرفته اند:

لیست مواد شیمیایی در شوینده‌ها

مواد شوینده و صابون ها حاوی موادی به نام سورفکتانت هستند. سورفکتانت‌های موجود در مواد شوینده در اینجا نقش بسیار مهمی دارند. از یک طرف به مولکول‌های آب می‌چسبند و از طرف دیگر به کثیفی موجود در لباس‌های نجس می‌چسبند. سورفکتانت‌ها به توزیع آب کمک می‌کنند و سپس با چسبیدن به چربی روی چربی اثر می‌گذارند و وقتی این آب آزاد می‌شود، تمام کثیفی‌ها را با خود می‌برد. صنعت شوینده‌ها به گروهی از مواد شیمیایی که به دقت انتخاب شده‌اند، متکی هستند.

مواد شیمیایی در صنایع غذایی

مواد شیمیایی در فرآوری و تولید محصولات غذایی مختلف به کار می‌روند. مواد شیمیایی را می‌توان به عنوان افزودنی و نگهدارنده طبقه بندی کرد. افزودنی‌ها به عنوان امولسیفایرها، عوامل طعم دهنده، تثبیت کننده‌ها و عوامل رنگی به کار می‌روند، در حالی که هدف استفاده از نگهدارنده‌ها محدود کردن رشد میکروارگانیسم‌ها و فاسد شدن مواد غذایی با توجه ویژه به جلوگیری از رشد باکتریایی است که منجر به تجزیه می‌شود.

در این مقاله مواد شیمیایی براساس مصرف در گروه‌ها و دسته‌های مختلفی تقسیم بندی می‌شود . انواع کاربرد مواد شیمیایی در شوینده‌ها ، صنعت و صنایع غذایی ارائه شده است. با آشنایی با لیست مواد شیمیایی شما می‌توانید بدون سردرگمی محصول مورد نیاز خود را پیدا کنید. در گلف کم ایران انواع مواد شیمیایی صنعتی در دسترس می‌باشد.