مواد شیمیایی تولید داخل ،ایران با داشتن منابع غنی نفت و گاز، یکی از مهم‌ترین تولیدکنندگان مواد شیمیایی به شمار می‌رود. صنایع شیمیایی کشور نقشی کلیدی در تأمین نیازهای داخلی و صادرات محصولات متنوع به بازارهای بین‌المللی ایفا می‌کنند. این محصولات که شامل انواع پلیمرها، ترکیبات شیمیایی پایه، حلال‌ها و افزودنی‌ها هستند، در صنایع مختلفی مانند خودروسازی، ساختمان، کشاورزی، داروسازی و بسته‌بندی کاربرد دارند.
هدف از ارائه این لیست، معرفی مواد شیمیایی تولید داخل به همراه فرمول شیمیایی و شرکت‌های تولیدکننده آن‌ها است. این اطلاعات می‌تواند به تولیدکنندگان، مصرف‌کنندگان و سرمایه‌گذاران در شناخت بهتر پتانسیل‌های موجود در صنعت شیمیایی کشور کمک کند.
مواد شیمیایی داخلی
تولید و فروش مواد شیمیایی در ایران از تنوع بالایی برخوردار است و شامل محصولات مختلفی می‌شود که در صنایع گوناگون کاربرد دارند. در زیر به برخی از مهم‌ترین دسته‌های مواد شیمیایی تولید داخل و موارد مصرف آن‌ها اشاره می‌کنیم:
محصولات پتروشیمی
محصولات پتروشیمی دسته های مختلفی دارد که می توان به پلیمرها ، مواد شیمیایی پایه و کودهای شیمیایی اشاره کرد:
| لیست محصولات پتروشیمی تولید داخل | فرمول شیمیایی | کاربردها | تولید کننده |
|---|---|---|---|
| انواع پلیمرها | |||
| پلی اتیلن (PE) | (C2H4)n | تولید انواع پلاستیک‌ها فیلم‌ها بسته‌بندی‌ها | پتروشیمی جم پتروشیمی مارون پتروشیمی پارس |
| پلی پروپیلن (PP) | (C3H6)n | تولید قطعات خودرو الیاف فیلم بسته‌بندی | پتروشیمی رجال پتروشیمی نوید زرشیمی پتروشیمی شازند |
| پلی وینیل کلراید (PVC) | (C2H3Cl)n | لوله‌های آب و فاضلاب درب و پنجره کفپوش | پتروشیمی آبادان پتروشیمی اروند پتروشیمی غدیر |
| پلی استایرن (PS) | n(C8H8) | تولید ظروف یکبار مصرف عایق‌های حرارتی | پتروشیمی تبریز پتروشیمی خراسان |
| انواع مواد شیمیایی پایه | |||
| متانول | CH3OH | پلاستیک‌ها رنگها قطعات خودرو مصالح ساختمانی | پتروشیمی زاگرس پتروشیمی فن‌آوران پتروشیمی مرجان پتروشیمی خارک |
| اتیلن | C2H4 | تولید پلی اتیلن اتیلن اکسید | پتروشیمی ایلام پتروشیمی کاویان پتروشیمی جم |
| پروپیلن | C3H6 | تولید پلی پروپیلن آکریلونیتریل | پتروشیمی شازند پتروشیمی مبین پتروشیمی پارس |
| بنزن تولوئن و زایلین (BTX) | C6H6 | حلال ماده اولیه در تولید بسیاری از مواد شیمیایی | پالایشگاه نفت بندرعباس پالایشگاه نفت تهران پالایشگاه نفت اصفهان |
| کودهای شیمیایی | |||
| اوره | CH4N2O | پرمصرف‌ترین کود شیمیایی در ایران کاربرد در کشاورزی | پتروشیمی پردیس پتروشیمی کرمانشاه |
| فسفات | PO43 | تولید کودهای فسفاته | – |
| نیترات | NO3 | تولید کودهای نیتراته | – |
مواد شیمیایی معدنی
این دسته از مواد شیمیایی حاوی اسیدها، بازها و نمک ها هستند که می توان به موارد زیر اشاره کرد :
| لیست مواد شیمیایی تولید داخل معدنی | فرمول شیمیایی | کاربردها | تولید کننده داخلی |
|---|---|---|---|
| اسیدها | |||
| اسید سولفوریک | H2SO4 | در رنگرزی و تولید انواع چسب جلوگیری از پوسیدن چوب پاکسازی فلزات | مجتمع مس سرچشمه شرکت صنایع شیمیایی ایران |
| اسید کلریدریک | HCl | تولید کلریدها کودها و رنگها آبکاری الکتریکی در صنایع عکاسی نساجی و لاستیک | شرکت کلر پارس شرکت پتروشیمی خوزستان |
| اسید نیتریک | HNO3 | بافر PH عامل تمیزکننده تولید کود در صنایع شیمیایی و دارویی | – |
| بازها | |||
| سدیم هیدروکسید (سود سوزآور) | NaOH | تولید صابون، ریون، کاغذ مواد منفجره فرآورده های نفتی تمیز کردن و پردازش فلز استخراج الکترولیتی | شرکت پتروشیمی بندر امام شرکت نیروکلر |
| پتاسیم هیدروکسید | KOH | ساخت صابون الکترولیت در باتری های قلیایی آبکاری لیتوگرافی و پاک کننده های رنگ و لاک | – |
| نمک ها | |||
| سدیم کلرید (نمک) | NaCl | صنایع غذایی ساخت پلاستیک استفاده برای یخ زدایی جاده ها و پیاده روها | – |
| کربنات سدیم (سودا) | Na2CO3 | تولید شیشه تولید مواد شیمیایی شوینده ها و تمیز کردن خانگی | – |
مواد شیمیایی آلی
| مواد شیمیایی تولید داخل آلی | نمونه |
|---|---|
| حلال‌های شیمیایی | استون اتانول تولوئن حلال‌های آروماتیک و آلیفاتیک |
| مواد اولیه دارویی | انواع مواد شیمیایی در تولید داروها |
| مواد اولیه رنگ | رنگدانه‌ها و مواد شیمیایی در تولید رنگها |
| مواد افزودنی | انواع مواد شیمیایی به عنوان افزودنی در صنایع غذایی، پلاستیک |
محصولات پالایشگاهی
| محصولات پالایشگاهی تولید داخل | کاربرد |
|---|---|
| فرآورده‌های نفتی | بنزین، گازوئیل و نفت سفیدبه عنوان سوخت استفاده می‌شوند. |
| روغن‌های صنعتی | در صنایع مختلف برای روانکاری و خنک کاری استفاده می‌شوند. |
| قیر | در راهسازی و عایق‌کاری کاربرد دارد. |
